ΡΟΗ

6/recent/ticker-posts

Η Novartis, το βαθύ λαρύγγι και οι πλασιέ φαρμάκων

Η Ελλάδα είχε μπει για τα καλά στην εποχή των μνημονίων, όταν ένα στέλεχος του τομέα «πρόσβασης στις αγορές» (market access) της Novartis αποφάσιζε να θέσει υποψηφιότητα για τη θέση του προέδρου του Συνδέσμου των Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ). Λίγους μήνες αργότερα, ένας υφιστάμενός του πάλευε μέσα του με την απόφαση για το κατά πόσον θα έπρεπε να στραφεί –με όσα γνώριζε για την «προώθηση των προϊόντων»– στις αμερικανικές αρχές.


Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς αποφάσισε να βρεθεί ενώπιον των υπαλλήλων του FBI, παρουσία δικηγορικού γραφείου της Ουάσιγκτον ειδικευμένου στους whistleblowers, αλλά η εμφάνισή του συνέπεσε τόσο με την απόφαση της μητρικής Novartis να ζητήσει την αποχώρηση του προϊσταμένου της από την Ελλάδα όσο και με την αλλαγή φρουράς στην ηγεσία του ΣΦΕΕ.

Στα τέλη του 2014, ένας δεύτερος υπάλληλος της Novartis, από το ίδιο τμήμα, αποφάσισε να βαδίσει στον ίδιο δρόμο. Οι δύο υπάλληλοι μετέβησαν δύο φορές στις ΗΠΑ, δίνοντας καταθέσεις, παρουσία των Αμερικανών δικηγόρων τους, στο FBI. Στην Αθήνα, στις αρχές Δεκεμβρίου 2016, όταν έγινε γνωστή η υπόθεση από διαρροές στο Διαδίκτυο, μαθεύτηκε ότι συνήγορος των δύο είναι ο κ. Παύλος Σαράκης. Ο ίδιος το επιβεβαίωσε, αρνήθηκε όμως να μιλήσει για την ουσία της υπόθεσης, κάνοντας επίκληση της συμφωνίας εμπιστευτικότητας με τις αμερικανικές αρχές.

Η φαρμακευτική αγορά, ενώ αναγνωρίζει στην ελβετική εταιρεία ότι πρωτοπορεί στη φαρμακευτική καινοτομία, είναι πολύ πιο επιθετική στις μεθόδους πρόσβασης στην αγορά. «Νιώθαμε σαν πολεμιστές με πολύ υψηλούς στόχους πωλήσεων, σε σχέση με τις άλλες εταιρείες, οι οποίοι έπρεπε οπωσδήποτε να πιαστούν ακόμα και μέσα στην κρίση. Το σλόγκαν των προϊσταμένων μας ήταν: Δεν ξέρω τι κάνεις, πιάσε τους στόχους», είπε συνταξιούχος συνεργάτης της Novartis από τη Βόρεια Ελλάδα. Ανταγωνιστές της εταιρείας παρέπεμπαν ακόμα στα μεγάλα –σε σχέση με άλλες εταιρείες– advisory boards, δηλαδή τις συμβουλευτικές επιτροπές γιατρών και ασθενών, που παραδοσιακά χρησιμοποιούνται από πολυεθνικές και εγχώριες βιομηχανίες φαρμάκων για πληρωμές σε γιατρούς για «συμβουλευτικές υπηρεσίες».

Το 2015 η μητρική εταιρεία, με 98 δισ. δολάρια τζίρο, καταγράφει 1.299 καταγγελίες μη νόμιμης συμπεριφοράς στελεχών της, από τις οποίες 755 αποδείχθηκαν βάσιμες και έτσι 343 υπάλληλοι της εταιρείας απομακρύνθηκαν.

Τον Μάρτιο του 2015 απομακρύνθηκε από την ελληνική εταιρεία, και μετατέθηκε στη Βασιλεία, ο προϊστάμενος των δύο whistleblowers. Η δράση και η γνώση τους ως υπαλλήλων αφορούν κυρίως τη θητεία του. Σύμφωνα με πληροφορίες , η απομάκρυνση του συγκεκριμένου στελέχους είχε κυρίως σχέση με την αδυναμία του να επιβάλει την πολιτική της Novartis για την ανάγκη μεγαλύτερου ειδικού βάρους των καινοτόμων φαρμάκων στη συνολική φαρμακευτική δαπάνη. Η πολιτική αυτή έγινε και πολιτική της πανίσχυρης Eυρωπαϊκής Ενωσης Φαρμακοβιομηχανιών (EFPIA), που από το 2014 κατελήφθη από τους Ελβετούς και έστρεψε το ενδιαφέρον της πολιτικής τιμών στα καινοτόμα φάρμακα.


Η αντίθεση

Το πλαίσιο αυτό ερχόταν σε αντίθεση με την πολιτική των ηγεσιών στο υπουργείο Υγείας στο διάστημα 2012-2014 (σ.σ.: η έρευνα των αμερικανικών αρχών αφορά το διάστημα από το 2006 έως το 2014), καθώς τόσο ο ΣΦΕΕ όσο και η Novartis, μέσα από αυτόν, ζητούσαν τα καινοτόμα φάρμακα να έχουν μεγαλύτερο ειδικό βάρος στην τιμολόγηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία τριετία η εταιρεία, σύμφωνα με δικά της στοιχεία, διέθεσε 9,4 εκατομμύρια ευρώ σε 35 ομάδες ασθενών.

Ενα σωματείο για την υποστήριξη ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας παίρνει, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία της εταιρείας, άνω των 30.000 ευρώ στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Την ίδια περίοδο η ελβετική εταιρεία εισάγει το καινοτόμο φάρμακο Gilenia (πόσιμο, για την αντιμετώπιση της νόσου), που μένει μόνο του στη σχετική λίστα, εξασφαλίζοντας τζίρους πολλών δεκάδων εκατομμυρίων για την εταιρεία, ενώ υπάρχει ένα άλλο ισοδύναμο φάρμακο, το Tekfidera.

Υπηρεσιακοί παράγοντες που μίλησαν , υπό τον όρο της ανωνυμίας, ανέφεραν ότι η καθυστέρηση της ένταξης «ανταγωνιστικού» προς το Gilenia φαρμάκου είχε να κάνει με τη σχετική γραφειοκρατία.


Αντιφατικές πληροφορίες για τις καταθέσεις

Οι πληροφορίες της έρευνας σχετικά με την υπόθεση είναι αντιφατικές σχετικά με το τι περιλαμβάνουν οι καταθέσεις. Μια ασφαλής ένδειξη ωστόσο είναι ότι η υπόθεση δεν έχει αχθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, αλλά παραμένει στο FBI. Αυτό σημαίνει ότι τυχόν παράνομες καταγγελίες για πρακτικές αφορούν γιατρούς, ομάδες ασθενών και μέσα μαζικής ενημέρωσης, και όχι πολιτικά πρόσωπα, με επαναλαμβανόμενα μικρά ποσά.

Η ελληνική εταιρεία διενεργεί τώρα έλεγχο κανονιστικής συμμόρφωσης (compliance). Πάντως, πληροφορίες αναφέρουν ότι έλεγχος διενεργήθηκε και το 2015, μετά την αποχώρηση στελέχους του τομέα των πωλήσεων με πιεστικές ερωτήσεις στην ίδια του τη γραμματέα. Ο μεγαλύτερος συμβιβασμός της μητρικής εταιρείας στις ΗΠΑ για παράνομες πληρωμές σε τρία φαρμακεία κυμάνθηκε στα 390 εκατομμύρια δολάρια το 2015. Όμως η ελβετική εταιρεία έχει αρκετές παρόμοιες υποθέσεις μη σύννομης συμπεριφοράς στην αγορά σε διάφορα σημεία του πλανήτη, ιδιαίτερα στην Ασία.

Στον απολογισμό του 2015 η μητρική εταιρεία παραδέχεται ότι κατέβαλε νόμιμα σε πολιτικά κόμματα 1,15 εκατομμύριο δολάρια, εκ των οποίων 680.000 στην Ελβετία, όπου η χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων είναι εξ ολοκλήρου ιδιωτική. O Αμερικανός εισαγγελέας Πριτ Μπεχάρα έχει χαρακτηρίσει την ελβετική εταιρεία «καθ’ υποτροπήν δράστη».

Πηγή : kathimerini